Jaką asekurację stosować przy pracy na drabinie na budowie?
Krótka praca na drabinie bywa kuszącym skrótem. W praktyce to jedna z częstszych przyczyn upadków. Coraz więcej firm pyta więc, kto i jak ma weryfikować asekurację na drabinie oraz kiedy przejść na stałe zabezpieczenia.
W tym artykule znajdziesz proste wyjaśnienia ról i obowiązków. Poznasz kryteria oceny zabezpieczeń, wzór kontroli sprzętu i sposobu kotwienia oraz wymagane szkolenia. Pokażemy też, jak wdrożyć stałe systemy, by praca na drabinie asekuracja była codzienną rutyną, a nie doraźną akcją.
Czy kierownik BHP może weryfikować asekurację na drabinie?
Tak. Kierownik BHP może i powinien weryfikować asekurację w ramach nadzoru BHP. Zakres weryfikacji obejmuje kontrolę organizacji pracy na wysokości, zgodność z instrukcjami, ocenę ryzyka i dobór środków ochrony. Może wstrzymać pracę, jeśli widzi zagrożenie. Nie zastępuje jednak osoby kompetentnej do okresowych przeglądów sprzętu, chyba że ma do tego uprawnienia i praktykę. Na placu robót nadal kluczowa jest rola bezpośredniego przełożonego, który dopuszcza pracownika do pracy na drabinie.
Jakie obowiązki ma pracodawca w zakresie asekuracji na drabinie?
Pracodawca ma obowiązek zapobiegać upadkom i zapewnić bezpieczną organizację pracy. W praktyce oznacza to między innymi:
opracowanie oceny ryzyka i procedur pracy na wysokości
preferowanie ochrony zbiorowej i stabilnych stanowisk pracy, a drabiny stosowanie głównie do wejścia lub krótkich zadań
dobór sprawnych drabin i ich utrzymanie w stanie bezpiecznym
zapewnienie środków ochrony indywidualnej przed upadkiem oraz ich kompatybilności
wyznaczenie i oznaczenie punktów kotwiczenia lub montaż stałej asekuracji tam, gdzie to potrzebne
przygotowanie pisemnych instrukcji i planu ratunkowego
organizację szkoleń, nadzoru i przeglądów, a także prowadzenie ewidencji
Jak określić kryteria oceny zabezpieczeń przed upadkiem z drabiny?
Najpierw odpowiedz, czy drabina jest właściwym środkiem do danego zadania i czasu ekspozycji. Kryteria oceny obejmują:
warunki użycia drabiny, stabilność podłoża, kąt ustawienia, trzy punkty podparcia
wysokość i czas pracy oraz zasięg sięgania bez odchylania ciała
dostępność i nośność punktów kotwiczenia w miejscu pracy
dobór środków ochrony indywidualnej, w tym uprzęży i linek z amortyzatorem
możliwość zastosowania urządzeń samozaciskowych na prowadnicach sztywnych lub giętkich zgodnie z PN-EN 353-1 i PN-EN 353-2
kompatybilność elementów i ograniczenie luzów w systemie
stan techniczny sprzętu i czytelność etykiet
czynniki środowiskowe, na przykład wiatr, śliska powierzchnia, opady
Kto odpowiada za kontrolę środków ochrony przy pracy na drabinie?
Odpowiedzialność jest podzielona i opisana w procedurach firmy. W praktyce:
pracodawca zapewnia sprzęt, wyznacza osoby kompetentne i finansuje przeglądy
osoba kompetentna prowadzi okresowe kontrole środków ochrony osobistej i systemów kotwiczących zgodnie z instrukcjami producentów
kierownik BHP nadzoruje system, audytuje stosowanie zasad i prowadzi działania korygujące
bezpośredni przełożony dopuszcza do pracy, sprawdza warunki i komplet zabezpieczeń
użytkownik wykonuje każdorazowo kontrolę przed użyciem i wycofuje sprzęt uszkodzony
Jak wygląda praktyczna kontrola punktów kotwiczenia i uprzęży?
Kontrola jest prosta, jeśli masz listę kontrolną i zdjęcia wzorcowe. Sprawdź w szczególności:
punkty kotwiczenia
czy są oznaczone, udokumentowane i dostępne w bezpiecznej strefie
brak korozji, pęknięć, ostrych krawędzi i luzów montażowych
zgodność kierunku obciążenia i brak kolizji z przeszkodami
urządzenia kotwiczące tymczasowe
stan taśm, łączników i belek, prawidłowe opasanie, brak przetarć
uprzęże i łączniki
ciągłość taśm i szwów, działanie klamer, stan punktów zaczepowych i karabinków
czytelne etykiety i aktualność przeglądów
linki i amortyzatory
brak nacięć, przetarć, zadziałanych wskaźników
gdy pracujesz przy krawędzi, stosowanie linek testowanych krawędziowo
urządzenia samozaciskowe
płynność przesuwu, skuteczność blokowania, czystość prowadnicy i brak odkształceń
Po przeglądzie wykonaj test funkcjonalny na bezpiecznej wysokości. Ustaw drabinę stabilnie i ogranicz luz systemu.
Jak udokumentować i zapisać wyniki sprawdzenia zabezpieczeń?
Dokumentacja porządkuje odpowiedzialność i ułatwia audyt. Warto prowadzić:
karty przeglądów środków ochrony z numerami identyfikacyjnymi, datą i podpisem osoby kompetentnej
rejestr stałych systemów asekuracji, protokoły odbioru i przeglądów okresowych
listy kontrolne do dopuszczenia prac na drabinie, w tym krótką ocenę ryzyka
ewidencję szkoleń, uprawnień i dopuszczeń do pracy na wysokości
raporty z niezgodności i incydentów wraz z działaniami korygującymi
W razie wątpliwości dołącz zdjęcia stanu sprzętu i punktów kotwiczenia.
Jakie szkolenia powinien przejść personel wykonujący prace na drabinie?
Personel powinien mieć aktualne szkolenia BHP, badania i praktyczne umiejętności wysokościowe. Lista kluczowych szkoleń:
szkolenia z ochrony przed upadkiem, w tym dobór i użycie uprzęży, linek i urządzeń samozaciskowych
szkolenia z obsługi pionowych systemów asekuracji stałej zgodnych z PN-EN 353-1 i PN-EN 353-2
szkolenia dla osób kompetentnych z przeglądów środków ochrony
szkolenia z ewakuacji i ratownictwa, w tym użycia wciągarek i zestawów ewakuacyjnych
okresowe doskonalenie i ćwiczenia na rzeczywistych stanowiskach
Dla wybranych stanowisk przydatne są szkolenia branżowe oraz prace w przestrzeniach zamkniętych.
Jak wdrożyć stały system zabezpieczeń zamiast doraźnych rozwiązań?
Stałe systemy redukują ryzyko, standaryzują działanie i skracają czas przygotowań. Rekomendowane kroki:
wykonaj audyt miejsc pracy, dróg dojścia i zadań na wysokości
wybierz stały system asekuracji pionowej dopasowany do drabiny stałej, na przykład prowadnice sztywne lub giętkie z urządzeniami samozaciskowymi zgodnymi z PN-EN 353-1 lub PN-EN 353-2
zaprojektuj punkty i linie kotwiczące, także poziome, jeśli są potrzebne
zapewnij kompatybilne linki bezpieczeństwa, w tym linki testowane krawędziowo, oraz linki do ustalania pozycji
przygotuj prosty plan ratunkowy i dobierz systemy ewakuacyjne z wciągarką
przeszkol użytkowników oraz osoby kompetentne do przeglądów
zaplanuj serwis i przeglądy okresowe z wpisem do rejestru
Dla drabin przystawnych rozważ bariery i zabezpieczenia dodatkowe, stabilizację, wiązanie szczytowe lub tymczasowe urządzenia kotwiczące.
Dobrze zorganizowana asekuracja na drabinie to wynik jasnych ról, czytelnych kryteriów i stałych systemów zamiast improwizacji. Gdy normy, szkolenia i praktyka spotykają się w jednym miejscu, praca jest sprawniejsza, a ryzyko niższe. Warto zacząć od audytu, a następnie krok po kroku wdrożyć stałe rozwiązania i utrzymać je w dobrej kondycji.
Skontaktuj się, aby dobrać stały system asekuracji i szkolenia dostosowane do Twoich prac na drabinach.
