Czy przed usunięciem macicy i jajników warto zamrozić komórki jajowe?
Coraz więcej pacjentek stoi przed trudną decyzją: leczyć chorobę radykalnie czy najpierw zabezpieczyć płodność. Myśl o operacji i przyszłej rodzinie często pojawia się jednocześnie. Pytanie o mrożenie komórek jajowych staje się wtedy bardzo konkretne.
W tym artykule znajdziesz praktyczne odpowiedzi. Dowiesz się, kiedy ma to sens, jak wygląda przygotowanie i jakie są realne szanse na ciążę po rozmrożeniu. Wyjaśniamy też, co oznacza usunięcie macicy i jajników dla hormonów i jakie są alternatywy.
Czy warto zamrozić komórki jajowe przed usunięciem macicy i jajników?
Tak, w wielu sytuacjach warto to rozważyć przed operacją.
Zamrożenie komórek jajowych daje możliwość rodzicielstwa biologicznego w przyszłości. Po usunięciu macicy ciąża własna nie będzie możliwa, a po usunięciu jajników dojdzie do nagłego spadku hormonów. Mrożenie oocytów jest standardową metodą zachowania płodności. Decyzję najlepiej podjąć po rozmowie z ginekologiem i specjalistą ds. płodności. Ważny jest stan zdrowia, pilność leczenia oraz wiek i rezerwa jajnikowa.
Kto powinien rozważyć zamrożenie komórek jajowych przed operacją?
Najczęściej dotyczy to pacjentek:
u których planowane jest usunięcie macicy i jajników z powodu choroby nowotworowej lub dużego ryzyka nowotworu,
kierowanych na chemioterapię lub radioterapię miednicy, które mogą uszkadzać jajniki,
z zaawansowaną endometriozą lub inną chorobą, która grozi utratą jajników,
przed menopauzą, które chcą zachować szansę na rodzicielstwo biologiczne w przyszłości,
które nie mają obecnie partnera, ale chcą zabezpieczyć komórki na później.
Jakie badania i przygotowanie są potrzebne przed stymulacją owulacji?
Przed rozpoczęciem procedury lekarz ocenia ogólny stan zdrowia i rezerwę jajnikową. Najczęściej obejmuje to:
wywiad i badanie ginekologiczne oraz przezpochwowe badanie ultrasonograficzne z oceną pęcherzyków antralnych,
badania hormonalne, w tym hormon antymüllerowski AMH, hormon folikulotropowy FSH, estradiol,
podstawowe badania laboratoryjne krwi zgodnie z zaleceniami ośrodka,
testy w kierunku chorób zakaźnych według aktualnych standardów,
konsultację onkologiczną, jeśli operacja lub leczenie onkologiczne są pilne,
omówienie planu stymulacji, możliwych działań niepożądanych i sposobu znieczulenia podczas pobrania.
Ile czasu zajmuje cykl pobrania i zamrożenia komórek jajowych?
Zwykle cały proces mieści się w jednym cyklu. Stymulacja jajników trwa najczęściej około dwóch tygodni. Zastrzyki podaje się codziennie, a wizyty kontrolne odbywają się co kilka dni. Pobranie komórek to krótki zabieg w znieczuleniu dożylnym, z powrotem do domu tego samego dnia. W pilnych sytuacjach można rozpocząć stymulację niezależnie od dnia cyklu. Plan ustala zespół prowadzący, tak aby nie opóźniać koniecznego leczenia.
Jakie są realne szanse na uzyskanie ciąży z rozmrożonych komórek?
Szanse zależą przede wszystkim od wieku w dniu mrożenia i liczby dojrzałych komórek. Znaczenie ma też jakość nasienia, metoda zapłodnienia w laboratorium oraz powód, dla którego doszło do mrożenia. Nowoczesne techniki mrożenia, takie jak witryfikacja, dobrze chronią komórki. Trzeba jednak pamiętać, że zamrożone oocyty nie są gwarancją ciąży. Im wcześniej zabezpieczysz płodność i im więcej dojrzałych komórek uzyskasz, tym statystycznie większa szansa na powodzenie w przyszłości.
Jakie są ryzyka przy przechowywaniu komórek jajowych?
Ryzyka dotyczą dwóch etapów. Podczas stymulacji i pobrania możliwe są działania niepożądane, takie jak dyskomfort, krwawienie lub zakażenie. Rzadko dochodzi do nadmiernej odpowiedzi jajników, dziś ograniczanej nowoczesnymi protokołami. Samo przechowywanie w ciekłym azocie uznaje się za stabilne. Istnieje jednak niewielkie ryzyko techniczne, na przykład awarie czy zmiany organizacyjne banku komórek. Warto znać zasady przechowywania i przenoszenia materiału oraz sposób podejmowania decyzji co do dalszego losu komórek w przyszłości.
Czy usunięcie jajników zawsze oznacza przedwczesną menopauzę?
Usunięcie samych jajników powoduje nagły spadek estrogenów i objawy menopauzalne niezależnie od wieku. Jeśli usunięto macicę, ale jajniki pozostały, miesiączka ustaje, lecz produkcja hormonów trwa do naturalnej menopauzy. W przypadku usunięcia macicy i jajników lekarz może zaproponować hormonalną terapię zastępczą. Dotyczy to pacjentek bez przeciwwskazań, na przykład bez nowotworów hormonozależnych. Celem jest złagodzenie uderzeń gorąca, poprawa snu i ochrona kości oraz serca.
Jakie alternatywy są dostępne poza zamrożeniem komórek jajowych?
Zamrożenie zarodków, jeśli masz partnera i wspólnie podejmujecie taką decyzję.
Zamrożenie fragmentu tkanki jajnikowej i jej ewentualny autoprzeszczep po leczeniu, gdy jest to medycznie możliwe.
Leki osłonowe w trakcie chemioterapii, które czasami pomagają chronić jajniki.
Chirurgia oszczędzająca narządy, jeśli wskazania na to pozwalają.
Dawstwo komórek jajowych lub adopcja, gdy własny materiał rozrodczy nie jest dostępny.
Po usunięciu macicy ciąża własna nie jest możliwa. Rozwiązania rodzinne po leczeniu różnią się w zależności od sytuacji medycznej i przepisów w danym kraju. Decyzje warto omawiać z zespołem prowadzącym.
Kiedy warto umówić konsultację ze specjalistą ds. płodności?
Najlepiej jak najszybciej po informacji, że planowane jest usunięcie macicy i jajników lub leczenie onkologiczne. Konsultacja jest pilna, gdy przewidziana jest chemioterapia, radioterapia miednicy albo duży zabieg ginekologiczny. Warto porozmawiać także wtedy, gdy diagnoza budzi wątpliwości co do terminu operacji i istnieje możliwość krótkiego przygotowania do mrożenia. Szybka ścieżka i współpraca ginekologa, onkologa i specjalisty ds. płodności pomagają zachować równowagę między bezpieczeństwem leczenia a szansą na rodzicielstwo.
Decyzja o mrożeniu komórek jajowych przed operacją to połączenie medycyny i planów życiowych. Dobrze przemyślany plan może dać spokój w czasie leczenia i realną opcję na przyszłość. Wspierają w tym sprawdzone metody, jasna komunikacja z lekarzami i świadome wybory w odpowiednim czasie.
Umów konsultację ze specjalistą ds. płodności, aby omówić zabezpieczenie płodności przed planowanym usunięciem macicy i jajników.
Rozważasz mrożenie komórek jajowych przed usunięciem macicy i jajników? Dowiedz się, że stymulacja zwykle trwa około 2 tygodni, a liczba pobranych dojrzałych oocytów znacząco wpływa na szanse na ciążę po rozmrożeniu: https://www.urovita.pl/histerektomia/.
